„Ponieważ żyli prawem wilka,
historia o nich głucho milczy.
Pozostał po nich w kopnym śniegu
żółtawy mocz i ten ślad wilczy”.
Zbigniew Herbert
W dniu 1 marca 2024 roku w gmachu Szkoły Podstawowej w Posadzie Górnej – w 73. rocznicę stracenia członków IV Zarządu Wolności i Niezawisłości: Łukasza Cieplińskiego, Mieczysława Kawalca, Józefa Batorego, Adama Lazarowicza, Franciszka Błażeja, Karola Chmiela i Józefa Rzepki – odbył się uroczysty apel poświęcony pamięci żołnierzy drugiej konspiracji, którzy po zakończeniu II wojny światowej nie złożyli broni, lecz przeszli do podziemia, sprzeciwiając się sowietyzacji Polski.
Uroczystość miała bardzo podniosły charakter. W rolę konferansjerów wcielili się: Antonina Jaworska i Karol Pitrus, którzy w esencjonalnej formie przybliżyli tło historyczne tragicznych wydarzeń oraz przedstawili społeczności szkolnej sylwetki żołnierzy wyklętych, którzy do dziś – mimo starań ich rodzin oraz władz państwowych – nie doczekali się pochówku.
Ich ciał po brutalnym śledztwie nie wydano bliskim i pod osłoną nocy grzebano je w zbiorowych mogiłach, często w nieznanych miejscach. Uczniowie i nauczyciele mogli usłyszeć o tragicznych losach Augusta Emila Fieldorfa, ps. „Nil”, Józefa Kurasia, ps. „Ogień”, Edwarda Topczewskiego, ps. „Jaguar”, Józefa Czuchry, ps. „Orski”, Janiny Żubryd, ps. „Janek”, Antoniego Żubryda, ps. „Zuch”.
Dopełnieniem kwestii wygłaszanych przez konferansjerów były udane prezentacje recytatorów oraz wybitne wystąpienia śpiewaków. Uwagę słuchaczy już na samym początku przykuli: Filip Jurasz i Tymoteusz Niemczyk, którzy wygłosili na tle muzyki znany liryk Zbigniewa Herberta „Wilki”. Następnie prawdziwy popis umiejętności wokalnych dała Julia Szepieniec, którą usłyszeliśmy w piosence „Nie ma, nie ma ciebie” Kajah. Wspaniale spisały się Julia Deptuch i Maja Penar, których interpretacja pieśni „Od nowa” Kwiatu Jabłoni została zakończona burzą braw, a pobrzmiewające niczym memento pytanie „Czy mógłby ktoś tak wyzerować świat, / Żeby się nic nie stało do wczoraj?” na długo pozostało w pamięci widzów. Publiczność zelektryzował występ Alana Fornala-Ricardo, który brawurowo wykonał utwór Sanah „Bajka”. Oczarował wszystkich bez wyjątku czystym i silnym głosem. Maja Penar, śpiewając utwór „Na grobie rycerz”, umiejętnie nawiązała więź z widownią, która była zachwycona jej głosem i autorską interpretacją lirycznej pieśni, spopularyzowanej dzięki filmowi „Powstaniec 1863” w reżyserii Tadeusza Syki. Pieśń „Wierna, odważna i prawa” w interpretacji Julii Deptuch okazała się prawdziwym majstersztykiem nie tylko w zakresie jej predyspozycji głosowych, ale także budowania emocji na scenie. Program artystyczny zamknęło wykonanie przez trio (Julia Deptuch, Maja Penar, Julia Szepieniec) piosenki B. R. O. „Jeszcze będzie pięknie”.
Trzeba w tym miejscu dodać, że na szkolnej scenie ogromny talent muzyczny ujawniła Natalia Cimaj. Ta młoda pianistka z niezwykłą lekkością zagrała Walc a-moll opus post mortem Fryderyka Chopina, którego muzyka dodawała otuchy Polakom w trudnych czasach niewoli narodowej, dwu wojen światowych i komunistycznego zniewolenia. Wszystkim bez wyjątku przypadł do gustu dynamiczny taniec z biało – czerwonymi szarfami uczennic z klas pierwszych. Debiutantki wywiązały się ze swej roli znakomicie.
Uroczystość upamiętniająca żołnierzy niezłomnych miała niezwykle podniosły charakter. Społeczność szkolna, która tłumnie przybyła na apel w strojach galowych, obejrzała wspaniałe widowisko, przygotowane z niezwykłym rozmachem. Była to zasługa nauczycielek: Pani Anny Bałuki, Pani Bernadety Michnowicz, Pani Moniki Rygiel, Pani Klaudyny Trygar – Kubusiak, oraz nauczycieli: Pana Waldemara Kilara i Pana Bogusława Malinowskiego. W sposób bez precedensu uczciliśmy pamięć wielkich polskich bohaterów, którzy nie godzili się na rządy komunistów w Polsce, którzy pokazali, że zawsze są gotowi stanąć na wezwanie ojczyzny, realizując dewizę życiową starożytnych Rzymian: „Słodko i zaszczytnie jest umrzeć za ojczyznę”. Piękna, gustowna i elegancka scenografia korespondowała z przesłaniem akademii. Autorom scenariusza przyświecało kształtowanie postaw obywatelskich i patriotycznych wśród młodego pokolenia Polaków, co należy uznać za zjawisko szczególnie cenne, zwłaszcza w czasie realnego zagrożenia wojną ze wschodu.
Pani wicedyrektor Agnieszka Szul w swym okolicznościowym przemówieniu zwróciła uwagę na to, że żołnierze wyklęci stworzyli największą siłę, która w zorganizowany sposób przeciwstawiła się rządom komunistów w Polsce, a przez szeregi oddziałów podziemia antykomunistycznego przewinęło się ok. 200 tys. ludzi. Wedle szacunku historyków ponad 20 tys. poniosło śmierć, a prochów wielu z nich nie zidentyfikowano do dziś, mimo usilnych starań Instytutu Pamięci Narodowej. Pani wicedyrektor podkreśliła, że obchodom Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych towarzyszył Wojewódzki Konkurs Literacki „Wolność jest w nas” pod patronatem Podkarpackiego Kuratora Oświaty w Rzeszowie, którego szósta edycja odbyła się w bieżącym roku. W gronie laureatów znalazło się dwoje uczniów ze Szkoły Podstawowej w Posadzie Górnej: 2. miejsce w województwie w kategorii poetyckiej zajęła Barbara Śliwka, a 3. miejsce (kategoria: proza) zdobył Jakub Szul. Pani wicedyrektor pogratulowała uczestnikom talentu i zapału, życząc im wielu sukcesów w konkursach przedmiotowych i tematycznych. Podziękowała organizatorom za trud, zaangażowanie i wytrwałość w pracy z dziećmi i młodzieżą szkolną, za altruizm, pasję i konsekwencję w działaniu. Wśród gości honorowych znalazła się Pani Jolanta Pietruszka – organizatorka pięciu poprzednich edycji turnieju, pełniąca w tym roku funkcję jurorki.
Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych Anno Domini 2024 przeszedł do historii. Po raz kolejny dowiedliśmy, że młodzież chce poznawać trudne i skomplikowane losy żołnierzy drugiej konspiracji, że pragnie zgłębiać powojenną historię przez lata przemilczaną, że umiłowanie ojczyzny i poczucie przynależności narodowej jest dla niej priorytetem. To cieszy i dobrze rokuje na przyszłość.
