Historia szkoły

 

KRÓTKI ZARYS DZIEJÓW SZKOŁY W POSADZIE GÓRNEJ nasza szkoła

 

"Szkoła doświadczenia kosztuje, ale żadna inna nie potrafi lepiej wykształcić człowieka"
Beniamin Franklin

 

Budynek wybudowany przez hr. Jana Potockiego. Najpierw parterowy - później z dobudowanym piętrem Dom NauczycielaOświata i życie kulturalne mieszkańców Posady Górnej, w okresie zaboru austriackiego, związane było nierozerwalnie z pobliskim miasteczkiem Rymanów. Istniejąca od 1873 roku w rymanowskim dworze szkółka rzeźbiarska dla dzieci chłopskich oraz 3-klasowa Szkoła Żeńska i 4-klasowa Szkoła Męska obejmowały nauczaniem nie tylko dzieci i młodzież rymanowską, lecz również pobliskich wsi, w tym i Posady Górnej. Ciasnota pomieszczeń szkolnych i duży napływ dzieci sprawiły, że od

Dnia 1 IX 1895 roku w Posadzie Górnej rozpoczęła pracę szkoła ludowa 1-klasowa mieszana stopnia I, przekształcona w roku szkolnym 1899/1900 w szkołę ludową l-klasową mieszaną stopnia II. W pierwszych latach istnienia nauka odbywała się w nie istniejącym już budynku drewnianym przez okres 4 lat. Na podstawie arkuszy ocen można stwierdzić, iż stale uczęszczało ponad 200-tu uczniów. W roku szkolnym 1904/1905, wraz z objęciem kierownictwa placówki przez Stanisławę Genbarówną, szkoła otrzymała wyższy stopień organizacyjny, stając się szkołą ludową 2-klasową mieszaną 4-stopniową z 6-letnim okresem nauki.

Z dniem 1 VIII 1905 roku kierownictwo szkoły objął, pochodzący z Zawoi k/Żywca, Franciszek Zemlik, który piastował to stanowisko przez 21 lat tj. oficjalnie do końca roku szkolnego 1925/1926 - dotychczas najdłużej w dziejach naszej szkoły. Nauka odbywała się już w dwóch budynkach, gdyż w 1905 rokuBudynek wybudowany przez hr. Jana Potockiego - później Dom Nauczyciela został oddany na potrzeby szkoły, wybudowany przez Jana hr. Potockiego, drewniany budynek z dwoma izbami lekcyjnymi. Liczba uczniów uczęszczających do tutejszej szkoły systematycznie wzrastała, by w roku poprzedzającym wybuch I wojny światowej osiągnąć 328, w tym 74 uczniów pobierało naukę dopełniającą.

W pierwszych latach ubiegłego stulecia dzieci masowo opuszczały lekcje, uciekały z nich, wiele spośród nich przerywało naukę. We własnym środowisku, o nie rozbudzonych aspiracjach kulturalno-oświatowych, stanowiły tanią siłę roboczą, wykorzystywaną przez rodziców w gospodarstwach rolnych. Pomimo tych trudności na uwagę zasługuje niezwykłe, dzisiaj nader rzadko spotykane, przywiązanie nauczycielstwa do zawodu oraz wysokie poczucie godności zawodowej i sprzyjającą współpracy, między nauczycielami atmosferę wzajemnej życzliwości. Ta atmosfera, a także wzrastająca liczba uczniów, przyczyniły się do podjęcia kroków zmierzających ku budowie nowej szkoły. 9 VII 1914 r. odbyła się rozprawa konkurencyjna w sprawie budowy szkoły 4-klasowej w Posadzie Górnej i zorganizowania dla Polaków gminy Deszno szkoły eksponowanej z polskim językiem nauczania. W w/w posiedzeniu uczestniczyli przedstawiciele władz oświatowych i gminnych oraz właściciel obszaru dworskiego Jan hr. Potocki i proboszcz parafii rymanowskiej, ksiądz Józef Wolski. Dalsze działania i starania w tej kwestii zostały zaniechane z powodu wybuchu I wojny światowej, który przerwał naukę w naszej szkole na okres od 19 IX 1914 r. do VII 1915 r. Przesuwający się front oraz stacjonujące w budynkach szkolnych oddziały wojsk austro-węgierskich i rosyjskich, dokonały zniszczeń i dewastacji izb lekcyjnych i sprzętu. Kierownik szkoły, Franciszek Zemlik, przed rozpoczęciem nauki w dniu 12 VII 1915 r., dokonał szczegółowego opisu stanu budynków, w których 2 klasy nadawały się do nauki, natomiast 2 były tak zanieczyszczone i zrujnowane, że wymagały kosztownych napraw. Wartość szkód wynosiła 4258 koron, a 6. IV. 1916 roku szkoła na powojenną odbudowę tylko 600 koron. W latach wojny i w pierwszym okresie po jej zakończeniu nauka często nie odbywała się z powodu braku pomieszczeń oraz opału. Często (tak było w latach 1916-1917) zajęcia prowadzone były na wolnym powietrzu.

Fragment kroniki szkolnej napisany przez dyrektora Zemlika: 'Marzenia Polaków spełnione po 150 latach niewoli! Polska wolna już i niepodległa zrzuciła wszelkie winy zaborcze! Rosja rozbita - nie ma Austrii, a Niemcy szybko dążą do zupełnego upadku! Na tym tle powstaje Wolna nasza Ojczyzna Święta!...'

Koniec wojny 11 XI 1918 roku przyniósł upragnioną wolność narodowi polskiemu. Nastał okres odbudowy kraju oraz scalania w jeden organizm państwowy odrębnych dzielnic, które przez ponad 100 lat związane były politycznie, gospodarczo i kulturalnie z państwami zaborczymi. Okres międzywojenny w historii oświaty Posady Górnej; to zmiana stopnia organizacyjnego szkoły oraz stabilizacja pracy pedagogicznej i wychowawczej. Od 1918 roku naszej szkole organizacyjnie podlegała placówka w Desznie. Począwszy od 1920 roku kierownik Franciszek Zemlik czynił starania o zwolnienie go z obowiązku zarządzania tą szkołą, co nastąpiło 27 VIII 1923 r. Natomiast szkoła w Posadzie Górnej została przekształcona w powszechną uzyskując wyższy stopień organizacyjny. Rok później, Kuratorium O. S. L. przekształciło rozporządzeniem z dnia 14. X. 1924 r. 2-klasową szkołę w Posadzie Górnej na 4-klasową z dniem 1 XI tegoż roku przydzielając jednocześnie czwarty stały etat nauczycielski. W roku szkolnym 1926/1927, po przejściu na emeryturę Franciszka Zemlika, tymczasowe kierownictwo szkoły, aż do rozstrzygnięcia konkursowego, pełnił Karol Nowak. 1 IX 1927 r. kierownikiem mianowany został Władysław Pieluszczak, który pełnił tę funkcję nieprzerwanie do 1 V 1940 r., kiedy to został przeniesiony na podobne stanowisko do Klimkówki.

W okresie międzywojennym, dobrze przygotowane i chętne do pracy grono nauczycielskie, prowadziło również oświatę pozaszkolną, ujawniając się w pracy kulturalnej oraz działalności społecznej. Dzieci systematycznie brały udział w organizowanych uroczystościach rocznicowych tj. z okazji 3 Maja, święta wskrzeszenia Polski 31 X, a później 11 XI czy imienin Marszałka Józefa Piłsudskiego oraz Prezydenta Ignacego Mościckiego. W latach 20-tych szkoła cierpiała chronicznie na brak opału i kontynuowanie nauki w mroźnych dniach zimowych było uzależnione od przynoszenia przez dzieci codziennie po jednym polanku drewna.

Rok szkolny w 1939 roku, z powodu wybuchu II wojny światowej, rozpoczął się 12 XII, a l V 1940 r. kierowniczką szkoły, w miejsce przeniesionego Władysława Pieluszczaka, została Stanisława Hędrzakowa. Jednakże, już 30 VIII1940 roku, władze niemieckie mianowały na stanowisko "Schulleitera" Stefana Stępienia, który zarządzał szkołą przez cały trudny okres okupacji hitlerowskiej. Świadectwo okresu okupacji (za zgoda zainteresowanego) 176 kBW tym czasie okupant z dużą konsekwencją wcielał w życie politykę germanizacyjną. Świadczy o tym fakt narzucenia szkole niemieckiego charakteru urzędowego, zredukowania programu nauczania, skonfiskowanie dawnych podręczników, zakazywanie organizacji uroczystości szkolnych i zebrań rodzicielskich oraz wprowadzenie zakazu działalności pozaszkolnej. Wprawdzie utrzymywano obowiązek szkolny, lecz liczba uczniów pobierających naukę zmniejszyła się bardzo znacznie, a dodatkowo zajęcia szkolne prowadzone były bardzo niesystematycznie.

 

W marcu 1941 r. budynek szkoły został zajęty przez Wehrmacht i nauka przerwana została do maja, a następnie do czerwca odbywała się w domu pana Wojciecha Krukara (w jednym pomieszczeniu o powierzchni 4m x 4m uczyło się 6 klas na 3 zmiany). Od 17 XII 1941 r. do 1 IX 1942 r., z powodu epidemii tyfusu plamistego, zostały zawieszone zajęcia szkolne. Okupacja oraz działania wojenne 1944 roku doprowadziły do strasznej dewastacji budynków szkolnych. W tych trudnych warunkach rozpoczął się rok szkolny 1945/1946 pod kierownictwem Jana Byrki. Najpilniejszym zadaniem, które stanęło przed kierownikiem, był remont szkoły, na co Inspektorat w Sanoku przekazał sumę 20.000 zł, co wobec drogiej robocizny i braku materiałów było kroplą w morzu potrzeb.

7 XI 1948 r. zebranie gromadzkie podjęło uchwałę o przebudowie parterowego budynku murowanego (mieściła się w nim l sala lekcyjna i mieszkanie kierownika szkoły ) w piętrowy z 6 klasami, kancelarią i gabinetem fizyko - chemicznym. Dotychczas nauka odbywała się w 4 salach, które mieściły się w 3 budynkach; jedna w budynku murowanym, dwie w budynku drewnianym i jedna w domu gromadzkim. Rozpoczęcie prac nastąpiło w kwietniu 1949 roku, a do grudnia tegoż rokuBudynek szkoły w latach 50-tychwykończono już parter i w nowych salach rozpoczęła się nauka. Tak szybka realizacja zadania była możliwa dzięki subwencji, w wysokości l .650.000 zł, z Kuratorium w Rzeszowie oraz 200.000 zł uzyskanym przez Komitet Przebudowy Szkoły dzięki staraniom wizytatora szkolnego, pana Wittmana. Wielką pomoc udzieliła miejscowa ludność, opodatkowując się dobrowolnie kwotą 500 zł od ha oraz bezpłatną pracą na rzecz szkoły (2 dni właścicieli koni, 4 dni tzw. robocizny pieszej). Przez cały 1950 rok i I półrocze 1951 prace prowadzone były przez Spółdzielnię Budowlaną "Wspólnota"; oraz sposobem gospodarczym. Dnia 23 VI 1951 roku budynek wewnątrz został wykończony i na okres wakacji oddany do użytku dzieciom ze Szczecina, na potrzeby kolonii letniej. Z dniem 1 X rozpoczęto prace przy tynkowaniu zewnętrznym budynku i malowaniu okien i drzwi. Całkowite i uroczyste oddanie Adaptacja budynku przyszkolnego na mieszkania dla nauczycielinowej już szkoły odbyło się 13 I 1952 roku w obecności władz oświatowych, politycznych oraz miejscowej ludności oraz grona nauczycielskiego i dzieci tutejszej szkoły. Uroczystość miała miejsce w pierwszych miesiącach pracy na stanowisku kierownika szkoły pani Jadwigi Zielińskiej, która objęła placówkę dnia l IX 1951 r. Dotychczasowy kierownik, pan Jan Byrka, zmuszony był przenieść się na inną posadę ze względu na brak mieszkania, które było warunkiem jego dalszej pracy na tym stanowisku. Należy nadmienić, iż w okresie jego kierownictwa szkoła funkcjonowała jako 7-klasowa. Nowa kierowniczka szkoły zamieszkała więc w wyremontowanym mieszkaniu drewnianego domu na podwórzu szkolnym, które zajmowała do 1960 roku. Za okres kierowania placówką przez panią Jadwigę Zielińską, później Królicką tj. od 1 IX 1951 r. do 31 VIII 1964 r. należy odnotować wydarzenia, które miały wpływ na jej lepsze funkcjonowanie. W 1958 roku władze oświatowe przyznały 2 pełne etaty nauczycielskie dla 7-klasowej szkoły, co w znacznej mierze wpłynęło na poziom nauki i sposób realizacji programu nauczania. Zmusiło to do przyspieszenia prac przy przebudowieBudynek szkolny w roku 1955 dwuklasowego budynku przyszkolnego na mieszkania dla nauczycieli, które trwały od 1955 roku. Dopiero w 1959 r. Komitet Budowy otrzymał kwotę 150.000 zł, co pozwoliło w roku następnym przeznaczyć do zamieszkania parter oraz prowadzić prace wykończeniowe na piętrze. W roku szkolnym 1961/1962 szkoła stała się w zupełności świecką, gdyż lekcje religii odbywały się w kościółku zdrojowym.

Rok 1964/1965 rozpoczął się pod znakiem zmian personalnych w obsadzie nauczycielskiej. W związku ze złą atmosferą w gronie zrezygnowała ze stanowiska kierownika pani Jadwiga Królicka. Kierownictwo szkoły powierzono panu Jarosławowi Petryłce, który nie potrafił uzdrowić atmosfery i w roku następnym zmienił posadę. Tak więc, rok 1965/1966 rozpoczął się pod kierownictwem pana Ryszarda Myszkala, który nie miał ku temu ani chęci, ani doświadczenia. Jednak siedmioletni okres sprawowania tej funkcji w latach 1965 - 1972 zapisał się znacznymi osiągnięciami szkoły na różnych płaszczyznach. 15 IX 1965 r. rozpoczęła działalność orkiestra szkolna, a zebranie Komitetu Rodzicielskiego w tym samym dniu podjęło decyzję o przebudowie strychu budynku szkolnego dla potrzeb szkoły. 15 III 1966 r. władze oświatowe poparły wniosek Komitetu Rozbudowy Szkoły zatwierdzając dokumentację oraz przydzielając fundusze w wysokości 60.000 zł, a ludność zadeklarowała składkę w wysokości 100 zł od rodziny. 1 VIII 1966 r. rozpoczęły się w czynie społecznym prace przy przebudowie, co zaowocowało dodatkową izbą lekcyjną oraz pomieszczeniem na pokój nauczycielski i kancelarię. Od 1 IX 1966 r., po raz pierwszy w historii szkolnictwa podstawowego, w murach szkoły rozpoczęła naukę młodzież klasy ósmej, co przyczyniło się do zwiększenia oddziałów do 11, jak i 11 nauczycieli oraz 280 uczniów. 16 IX tegoż roku uroczyście wmurowano tablicę pamiątkową poświęconą ofiarom faszyzmu. W roku szk. 1966/1967 został wycięty żywopłot wokół parceli szkoły i w czynie społecznym, przy pomocy młodzieży, wykonano ogrodzenie ze słupków stalowych i siatki. Szkoła została wyposażona w nowe pomoce szkolny jak: projektor 16 mm, odbiornik radiowy, adapter, magnetofon, tokarkę mechaniczną i zestaw narzędzi.

W roku 1972 pan Ryszard Myszkal zrezygnował z pełnienia funkcji kierownika szkoły, a jego obowiązki przejął od l IX pan Florian Lalek. 3-letni okres dyrektorowania szkołą to zmiany w funkcjonowaniu (na mocy zarządzenia Ministerstwa Oświaty od 1 IX 1973 r. funkcjonował ceremoniał szkolny tzn. lekcje rozpoczynano i kończono składaniem meldunku oraz wprowadzono cotygodniowe apele szkolne i ćwiczenia śródlekcyjne) oraz poprawie warunków pracy. W roku szk. 1973/1974 wykonany został remont kapitalny budynku gospodarczego, pozyskując pomieszczenia na pracownię dla zajęć wychowania technicznego, magazyn na sprzęt do schroniska szkolnego oraz komórki dla lokatorów Domu Nauczyciela. Choroba dyrektora Floriana Lalka spowodowała zmiany na tym stanowisku - od września 1975 roku obowiązki te przejął mgr Jan Gliściak. Okres II połowy lat 80-tych to doprowadzenie bieżącej wody do budynku szkolnego oraz wykonanie instalacji gazowej. W roku szk. 1980/1981, dzięki staraniom dyrektora szkoły, Kuratorium Oświaty i Wychowania w Krośnie zakupiło dla naszych potrzeb usytuowany ok. 200 m dalej budynek Zakładu Budownictwa Komunalnego, w którym po niezbędnych przeróbkach rozpoczęła się nauka od l IX 1981 r.

Edward Piotrowski13 XII 1981 r. - pamiętny dzień dla wszystkich Polaków związany z ogłoszeniem stanu wojennego na obszarze całego kraju i przerwaniem nauki we wszystkich szkołach do dnia 6 stycznia 1982 r. W tym czasie. Gminny Dyrektor Szkół w Rymanowie zdjął ze stanowiska Jana Gliściaka i zaproponował panu Edwardowi Piotrowskiemu objęcie funkcji dyrektora. Edward Piotrowski rozpoczął pracę w naszej szkole 1 IX 1981 roku i nigdy nie przypuszczał, że aż do emerytury tj. 31 VIII 2000 roku będzie kierował szkołą w Posadzie Górnej. Warto więc odnotować ważniejsze wydarzenia z życia szkoły ostatniego 20-lecia ubiegłego wieku. Lata 80-te to okres stagnacji na płaszczyźnie gospodarczej, na co wpływ miała sytuacja ekonomiczna kraju. Natomiast sukcesy to: wysokie lokaty dzieci i młodzieży naszej szkoły w rywalizacji sportowej i przedmiotowej oraz dobór wykwalifikowanej kadry nauczycielskiej. Największe zmiany przyniosły lata 90-te, na co zdecydowany wpływ miały przeobrażeniaPoczątek rozbudowy szkoły w roku 1991 społeczno-polityczno-gospodarcze kraju lat 1989-1990 i obalenie rządów komunistycznych. W roku szk. 1990/1991 pojawiła się koncepcja rozbudowy szkoły w Posadzie Górnej, a już na wiosnę zawiązał się Społeczny Komitet Budowy z Panem Marianem Niemczykiem jako przewodniczącym. Lata 1991-1994 to okres wytężonych prac przy budowie nowego skrzydła szkoły, które oficjalnie i uroczyście poświęcono 24 IX 1994 r. Było to możliwe dzięki zaangażowaniu mieszkańców wsi, dyrekcji szkoły, grona nauczycielskiego oraz władz gminnych. W związku ze wzrostem liczby oddziałów szkolnych l IX 1992 r. dyrektor Piotrowski powołał na stanowisko swego zastępcy mgr Wandę Przybyłę, która pomagała w sprawniejszym kierowaniu szkołą. Dnia 1 IX 1995 roku, po rezygnacji pani Wandy Przybyły, stanowisko wicedyrektora szkoły objęła mgr Elżbieta Nadziakiewicz. We wrześniu 1996 r. rozpoczął się remont generalny starego budynku szkoły, co zakłóciło cykl nauki, która musiała odbywać się na dwie zmiany. Następne lata to dalszy rozwój szkoły w wielu kierunkach. Wspaniale wyposażona i funkcjonalna placówka przejęła z rąk gminy z dniem l stycznia 1998 r. przedszkole w Rymanowie Zdroju jako swoją filię. Następne zmiany organizacyjne przyniósł rok 1999. Z dniem l września weszła w życie reforma edukacji zmieniająca strukturę szkolnictwa i programy nauczania. Nasza szkoła przekształcona została w Zespół Szkół Publicznych, w skład którego weszły Szkoła Podstawowa i Gimnazjum w Posadzie Górnej oraz Szkoła Filialna w Rymanowie Zdroju. 14 III 2000 roku Rada Miejska w Rymanowie podjęła uchwałę o likwidacji Szkoły Podstawowej w Desznie i zmianie obwodu szkolnego ZSP w Posadzie Górnej. Związane to było z przejęciem w/w placówki w Desznie przez naszą szkołę, co przyniosło znaczne zmiany organizacyjne i kadrowe. Dnia 1 IX 2000 r., po odejściu na zasłużoną emeryturę Edwarda Piotrowskiego, konkurs na dyrektora szkoły wygrała mgr Elżbieta Nadziakiewicz powołując na swego zastępcę mgr Pawła Kinelskiego. Obecnie kieruje placówką, która funkcjonuje jako Zespół Szkół Publicznych i obejmuje swoim obwodem dzieci i młodzież z miejscowości Posada Górna i Rymanów Zdrój. W skład Zespołu wchodzi gimnazjum i szkoła podstawowa, której podporządkowane są dwie szkoły filialne w Rymanowie Zdroju i Rymanowie Zdroju - Desznie. Do wszystkich szkół wchodzących w skład Zespołu uczęszcza łącznie 436 uczniów, zorganizowanych w 4 oddziałach przedszkolnych, 15 oddziałach szkoły podstawowej i 4 oddziałach gimnazjalnych. 42-osobowa wykwalifikowana i doświadczona kadra nauczycielska
Obecny (wiosna 2001) wygląd głównego budyku szkoły gwarantuje wysoki poziom nauczania, a 14 pracowników obsługi zapewnia należyte funkcjonowanie Zespołu. W III tysiąclecie szkoła weszła z wielkimi nadziejami na lepszą przyszłość. 23 III 2001 roku rada Miejska w Rymanowie podjęła uchwałę, na wniosek dyrekcji, Rady Pedagogicznej, Komitetu Rodzicielskiego i Samorządu Uczniowskiego, o nadaniu szkole imienia Anny z Działyńskich Potockiej. Dnia 2 czerwca tego roku odbędą się uroczystości upamiętniające to wydarzenie. Mając taką patronkę, można więc oczekiwać na skuteczną realizację planu budowy sali gimnastycznej, o co usilnie czyni starania, pod przewodnictwem pana Mariana Niemczyka, zawiązany 15 IV 1999 r. Społeczny Komitet Budowy, bo jak powiedział Cycero "Nie wystarczy zdobywać mądrości, trzeba jeszcze z nich korzystać".

Oprac. Paweł Kinelski fot. Archiwum szkoły (4), W. Czado (3)