W wielokulturowym Rymanowie

Wpisując się w X obchody Międzynarodowego Dnia Pamięci o ofiarach Holocaustu na Podkarpaciu w Zespole Szkół Publicznych w Posadzie Górnej przygotowana została wystawa na temat: „W wielokulturowym Rymanowie: Polacy, Żydzi i Łemkowie”.
Część wystawy poświęcona została kulturze materialnej by przybliżyć zwyczaje, folklor i obrzędowość mniejszości łemkowskiej i żydowskiej.
Cytry, bandury, bałałajka to niektóre z instrumentów muzycznych, które pięknie komponowały się z ludowymi strojami łemkowskimi. Zwiedzający mieli wyjątkową okazję zobaczyć grekokatolicki modlitewnik z 1886 roku czy ikonę Matki Boskiej Włodzimierskiej - Współczującej pisanej przez Pana Roberta Myszkala. Ślady obecności tej społeczności na tym terenie prowadzą do cerkwi, dobrze zachowaną świątynię w Bałuciance przedstawił na swej akwareli Pan Andrzej Niziołek.

Obrzędowość ludności żydowskiej ilustrowały: tałes, lampki chanukowe, menora, jarmułki, tefilin, obrzędowa ceramika. Tałes, pożyczony przez Panią Elżbietę Porembską, pochodzi z Izraela i wykonany został przez potomków rymanowskich Żydów, a podarowany jej został kiedyś przez Pana Józefa Rotema.
Oprócz źródeł materialnych wystawa obejmowała tablice informacyjne z wiadomościami i fotografiami poświęconymi: społeczności łemkowskiej, społeczności Żydowskiej, społeczności polskiej i wielokulturowości Rymanowa.
Przedstawiona treść zawierała charakterystykę poszczególnych grup społecznych. Fotografie ilustrowały środowisko, w którym żyli Łemkowie, Żydzi i Polacy ich stroje, zwyczaje, zajęcia. Ramy czasowe obejmowały wiek XIX i I połowę XX do tragedii, jaka spotkała Łemków i Żydów.
Społeczność polska została ukazana przez pryzmat dwóch wyjątkowych osób: hrabiny Anny z Działyńskiej Potockiej oraz doktora Ignacego Bieleckiego.
Tablica poświęcona wielokulturowości Rymanowa miała na celu ukazanie zgodnego współistnienia wielu nacji. Potwierdzała to fotografią, na której rada miasta Rymanowa składała się z Żydów i Polaków. Inne zdjęcie utwierdzało nas w przekonaniu, że Łemkowie, przywożąc na targ do Rymanowa swoje produkty, znajdowali na nie nabywców. Cenną była inicjatywa Stowarzyszenia „Spotkanie Rymanów”, by upamiętnić Polaków – rymanowian ratujących Żydów w czasie II wojny światowej. Na wystawie znalazł się także dokument w języku polskim, angielskim i hebrajskim potwierdzający pomoc udzielaną ukrywającym się Żydom. Ekumeniczna modlitwa rabina i księdza Mieczysława Szostaka za zmarłych i pomordowanych jest swoistym symbolem - pomostem pomiędzy przeszłością a przyszłością.
Wystawa została zaprezentowana w sali konferencyjnej restauracji „Jaś Wędrowniczek”. Atmosferę dawnego Rymanowa przywróciły wiszące na ścianach obrazy ilustrujące obiekty i zabudowę starego Rymanowa. Obrazy zostały udostępnione dzięki uprzejmości pani Danuty Litarowicz - dyrektor GOK w Rymanowie.
Odwiedzający wystawę nie kryli wzruszenia, szczególnie, gdy na fotografiach mogli zobaczyć bliskie sobie osoby. Swój zachwyt ekspozycje wyraził także gość wieczoru prof. Wacław Wierzbieniec z Uniwersytetu Rzeszowskiego, koordynator obchodów Dnia Pamięci o Ofiarach Holocaustu na Podkarpaciu.
Całość wystawy została przygotowana przez Panią Annę Bałukę, nauczycielkę historii w Zespole Szkół Publicznych w Posadzie Górnej. Autorka wystawy pragnie podziękować wszystkim osobom, które udostępniły swoje zbiory i pamiątki, czym przyczyniły się do ubogacenia ekspozycji.