„Powiedzcie mojej babci, że zachowałam się jak trzeba”

Danuta Siedzikówna ps. „Inka”

W Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych, 1 marca 2023 roku, zostały ogłoszone wyniki V Wojewódzkiego Konkursu Literackiego „Wolność jest w nas”. Komisja w składzie: Dominika Góra-Rygiel, Dorota Patejko, Krystyna Wojtoń dokonała oceny 73 prac konkursowych, które nadesłali w regulaminowym czasie uczniowie z 38 szkół podstawowych z województwa podkarpackiego. Konkurs swym patronatem objęli: Małgorzata Rauch – Podkarpacki Kurator Oświaty, Bogdan Rzońca – Poseł do Parlamentu Europejskiego, Piotr Uruski – Poseł na Sejm RP, Piotr Babinetz – Poseł na Sejm RP, Jan Pelczar – Starosta Powiatu Krośnieńskiego, Wojciech Farbaniec – Burmistrz Gminy Rymanów, Jan Bałuka – Przewodniczący Regionalnej Sekcji NSZZ „Solidarność” Pracowników Oświaty i Wychowania w Krośnie, Piotr Cisek – Dyrektor ZSP w Posadzie Górnej. Ogółem przyznano 6 nagród dla początkujących poetów oraz 6 nagród dla adeptów sztuki prozatorskiej. Gratulujemy wszystkim laureatom!

Jury oceniło prace odrębnie dla poezji i prozy. Zwracano szczególną uwagę na zgodność merytoryczną z tematem konkursu, oryginalny pomysł na tekst, kompozycję utworu i jego przesłanie, a także wyraz artystyczny, ukształtowanie stylistyczne, językowe oraz poprawność w zapisie w zakresie ortografii i interpunkcji. Celem Konkursu Literackiego „Wolność jest w nas” było przede wszystkim przybliżenie sylwetek niezłomnych kobiet, które w latach 1944-1963 nie zgadzały się na sowietyzację ojczyzny i słowem oraz czynem angażowały się we wskrzeszenie niepodległej Polski. Narażały swe życie w obronie suwerenności Polski, były szykanowane, więzione, a nawet ginęły z rąk komunistycznych oprawców.
Historia zna wiele takich przykładów. Danuta Siedzikówna „Inka”, sanitariuszka 5 Wileńskiej Brygady Armii Krajowej, została zamordowana przez komunistów. Miała niespełna 18 lat. Odmówiła podpisania prośby o łaskę do Bolesława Bieruta, bo jej koledzy z oddziału zostali nazwani bandytami. Krótko przed śmiercią napisała: „Powiedzcie mojej babci, że zachowałam się jak trzeba”. Emilia Malessa „Marcysia”, kapitan Armii Krajowej i członkini Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość, obarczona poczuciem winy popełniła samobójstwo po tym, jak ujawniła w zeznaniach nazwiska swych towarzyszy broni, uzyskując wcześniej „oficerskie słowo honoru” od majora bezpieki, że nie stanie się im krzywda. Lidia Lwow - Eberle „Lala”, sanitariuszka, skazana na karę dożywotniego więzienia, wyszła na wolność w 1956 roku. Danuta Szyksznian „Sarenka” walczyła na Wileńszczyźnie, później była przez lata szykanowana i poszukiwana przez UB. Izabella Kochanowska „Błyskawica”, legendarna łączniczka „Zapory”, za działalność w AK i WiN została skazana na lata więzienia. Po wyjściu na wolność w 1954 roku kontynuowała przerwane studia prawnicze, aby kiedyś w wolnej Polsce przeprowadzić proces rehabilitacyjny swego dowódcy Hieronima Dekutowskiego. Tak się stało w 1994 roku.
Tragiczne losy kobiet wyklętych stały się inspiracją do zorganizowania V Wojewódzkiego Konkursu Literackiego „Wolność jest w nas. Ku pamięci żołnierzy wyklętych”. Dziś, w dobie upadku autorytetów moralnych, warto uczyć młode pokolenie Polaków patriotyzmu na przykładzie bohaterskich postaw charyzmatycznych i niezłomnych Polek, które jako żołnierki, łączniczki, sanitariuszki, kurierki, organizatorki życia podziemnego po zakończeniu II wojny światowej zdecydowały się na podjęcie nierównej walki o suwerenność i niepodległość Polski z sowieckim okupantem.
Uczestnicy ujawnili w swych pracach niemały talent literacki i wrażliwość. Bohaterami pięknych, chwytających za serce wypowiedzi lirycznych, utrzymanych w różnych formach gatunkowych (od elegii, trenu, hymnu i pieśni, po poetycki list i modlitwę), i epickich (dominowały opowiadania, diariusze i listy) były sylwetki niezłomnych Polek m.in. Heleny Żurowskiej „Leliwy”, Janiny Żubryd „Janka”, Emilii Malessy „Marcysi”, Lidii Lwow - Eberle „Lali”, Danuty Szyksznian „Sarenki”, Ruty Czaplińskiej „Ewy”, Heleny Motykówny „Dziuńki”, Heleny Wardal „Ramzesowej”. Cieszy wysoki poziom wypowiedzi literackich, które powstawały nie tylko w dużych miastach województwa podkarpackiego (Mielec, Stalowa Wola, Krosno, Sanok), ale również mniejszych miejscowościach takich jak: Bzianka i Sieniawa k. Rymanowa, Lubatowa, Turze Pole, Trześniów i Dydnia k. Brzozowa, Szebnie k. Jasła, Rogóżno k. Łańcuta, Budy Łańcuckie, Brzeźnica k. Dębicy, Grębów k. Tarnobrzega. Owa szeroka rozpiętość geograficzna jest szczególnie istotna, ponieważ świadczy o naprawdę niemałym zainteresowaniu konkursem, który stał się cyklicznym wydarzeniem promującym Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych w gminie Rymanów.

Przyznano następujące nagrody:

Miejsce	Imię i nazwisko uczestnika	Nazwa szkoły	Imię i nazwisko opiekuna merytorycznego
Kategoria: poezja
I	Maja Włodarska	Publiczna Szkoła Podstawowa w Brzeźnicy	Urszula Maź
II	Oliwia Wierzbińska	Szkoła Podstawowa w Rogóżnie	Barbara Kiełb
III	Zofia Piasecka	Szkoła Podstawowa nr 1 w Mielcu	Bożena Kozioł
wyróżnienie honorowe	Szymon Rygiel	Szkoła Podstawowa w Iwoniczu	Agnieszka Rygiel
wyróżnienie honorowe	Jagoda Staroń	Szkoła Podstawowa nr 8 w Krośnie	Jolanta Teśniarz
wyróżnienie honorowe	Adam Wolwowicz	Szkoła Podstawowa w Dydni	Monika Kij
Kategoria: proza
I	Julia Szepieniec	Szkoła Podstawowa w Posadzie Górnej	Waldemar Kilar
II	Jan Kołata	Szkoła Podstawowa w Rzemieniu	Beata Mazur
III	Szymon Bałuka	Szkoła Podstawowa w Posadzie Górnej	Waldemar Kilar
wyróżnienie honorowe	Bartosz Węgrzyn	Szkoła Podstawowa nr 3 w Krośnie	Honorata Żychowska
wyróżnienie honorowe	Joanna Żak	Publiczna Szkoła Podstawowa w Brzeźnicy	Urszula Maź
wyróżnienie honorowe	Jakub Szul	Szkoła Podstawowa w Posadzie Górnej	Waldemar Kilar

Zapraszamy wszystkich laureatów wraz z jednym opiekunem ze szkoły na galę podsumowującą V Wojewódzki Konkurs Literacki „Wolność jest w nas. Ku pamięci żołnierzy wyklętych”, która odbędzie się 3 marca 2023 roku w Gminnym Ośrodku Kultury w Rymanowie o godz. 12:00.