https://zspposada.pl

„Spośród wszystkich narodów świata, my, Polacy, winniśmy umieć najlepiej ocenić znaczenie i wartość słowa wolność”.

Mieczysław Dziemieszkiewicz „Rój”

W dniu 1 marca 2019 roku obchodziliśmy Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych. Głównym punktem programu było podsumowanie I Wojewódzkiego Konkursu Literackiego „Wolność jest w nas. Ku pamięci żołnierzy wyklętych”, zorganizowanego pod patronatem Podkarpackiego Kuratora Oświaty w Rzeszowie.
Uroczystość zgromadziła wielu oficjeli. Wśród obecnych znaleźli się przedstawiciele władz samorządowych z Panem burmistrzem Wojciechem Farbańcem na czele. Na uroczystość przybył Pan Jacek Magdoń – radny Sejmiku Województwa Podkarpackiego i specjalista w Instytucie Pamięci Narodowej w Rzeszowie, Pan Jan Tomkiewicz – radny Rady Miejskiej w Rymanowie, Pan Jan Bałuka – przewodniczący Regionalnej Sekcji Oświaty i Wychowania NSZZ „Solidarność” w Krośnie, Pan Józef Ziajka – sołtys Posady Górnej.

Z zaproszenia skorzystali również przedstawiciele instytucji kultury z terenu naszej gminy: Pan Sławomir Szybka – p.o. dyrektor GOK-u, Pani Monika Rygiel – dyrektor Gminnej Biblioteki Publicznej w Rymanowie, Pan Czesław Szajna – prezes Stowarzyszenia „Nasz Rymanów”. W obchodach wzięli udział laureaci konkursu oraz ich opiekunowie. Gościem honorowym był Pan Zbigniew Człowiekowski – syn żołnierza wyklętego Kazimierza Człowiekowskiego ps. „Niemsta”, który schwytany podczas obławy zmarł w Urzędzie Bezpieczeństwa w Rzeszowie w 1954 roku.
W swym okazjonalnym wystąpieniu gospodarz uroczystości Pan dyrektor Piotr Cisek przywołał myśl profesora Henryka Elzenberga: „Sens walki powinien być mierzony nie jej szansami na zwycięstwo, lecz wartościami, w obronie których walka została podjęta”. Słowa te bardzo trafnie odzwierciedlają sens walki żołnierzy polskiego podziemia niepodległościowego z sowiecką powojenną okupacją. Młodzież w niezwykle wzruszającym programie artystycznym „Wolność jest w nas” przypomniała sylwetki żołnierzy wyklętych – Augusta Fieldorfa ps. „Nil”, Łukasza Cieplińskiego ps. „Pług”, Witolda Pileckiego ps. „Druh”, Józefa Kurasia ps. „Ogień”, Danuty Siedzikówny ps. „Inka”, Antoniego Żubryda ps. „Zuch”, Józefa Czuchry „Orski”, Władysława Gurgacza ps. „Sem”, Kazimierza Człowiekowskiego ps. „Niemsta”. Poezją i piosenką oddała im hołd. Burzą braw nagrodzono partie wokalne w wykonaniu Otylii Landsmann i Sylwii Gładysiewicz („Biały krzyż”, „Niezłomni”, „Miasto”), Oliwii Szybki („Panie Generale”), Amelii Chmiel („Noc”, „Jedna chwila”) oraz Izabeli Siręgi („Kołysanka więzienna”). Niemałe wrażenie zrobiły na słuchaczach przy akompaniamencie skrzypiec recytacje wierszy w wykonaniu Aleksandry Hanus („Wilki” Zbigniewa Herberta) i Martyny Sękowskiej („Łukasza Cieplińskiego list do syna” Andrzeja Kołakowskiego). Izabela Siręga brawurowo wygłosiła wiersz „Polska Podziemna” Stanisława Balińskiego na tle muzyki. W nastrój zadumy i refleksji obecnych wprowadzili wykonawcy dzięki swej wrażliwości. Wrażenie robiły też ustawione na scenie przepasane kirem portrety żołnierzy wyklętych, którym oddano hołd poprzez zapalenie światła pamięci.
Rzetelnie przygotowana prelekcja dr. Jacka Magdonia spotkała się z żywym zainteresowaniem ze strony widzów. Prezentacja, poświęcona Łukaszowi Cieplińskiemu, bogata w materiał fotograficzny i filmowy, poparta esencjonalnym komentarzem, była sugestywna i przejmująca. Śledziliśmy drogę rozwoju intelektualnego oraz duchowego żołnierza, dla którego wierność ideałom i przysiędze była najwyższym nakazem.
Punktem kulminacyjnym spotkania było podsumowanie I Wojewódzkiego Konkursu Literackiego „Wolność jest w nas. Ku pamięci żołnierzy wyklętych”. Na konkurs napłynęło 147 prac z 51 szkół z województwa podkarpackiego. Zadanie uczestników polegało na zredagowaniu wypowiedzi inspirowanej historią polskiego podziemia antykomunistycznego w formie poetyckiej lub prozatorskiej. Celem nadrzędnym była popularyzacja wiedzy o żołnierzach wyklętych, walczących w antykomunistycznym podziemiu o niepodległość Polski. Jury konkursowe przyznało 25 nagród w kategorii poezja oraz 20 nagród w kategorii proza. Wśród wierszy znalazły się wypowiedzi zorganizowane stychicznie oraz stroficznie o rozmaitych układach rymów, najczęściej parzystych i krzyżowych, pisane regularnym zgłoskowcem, których głównym atutem stało się uzyskanie rytmicznej melodii. Ciekawe okazały się bez wątpienia wiersze wolne o wybitnych walorach artystycznych, urzekające siłą przekazu i niezwykłym obrazowaniem poetyckim. Hymn, ballada, piosenka, sonet, haiku, epitafium, tren – to ledwie kilka form gatunkowych, które zwróciły uwagę przesłaniem i stylem wypowiedzi. Autorzy refleksyjnie podejmowali temat życia i śmierci, obowiązku wobec ojczyzny i walki w słusznej sprawie. Zadziwia ich niezwykła dojrzałość i wrażliwość, zachwyca znajomość polskiej klasyki, bowiem w konkursowych pracach odkryć można aluzje i nawiązania do znanych utworów („Świtezianka”, „Reduta Ordona”, „Pan Tadeusz” Adama Mickiewicza, „Pieśń o żołnierzach z Westerplatte” Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego, „Muzeum” Wisławy Szymborskiej). Inspirowanie się dziełami mistrzów jest zawsze godne najwyższej pochwały. O skali wrażliwości, talentu i bezkompromisowości w myśleniu młodych artystów pióra niech zaświadczy także odważne wykorzystanie zabiegu, polegającego na korespondencji sztuk: z fotografią sąsiaduje słowo, które jest jej ciekawym dopełnieniem, trafnym komentarzem i mądrą refleksją.
Kilka słów wypada poświęcić prozie, reprezentowanej przez opowiadanie, pamiętnik i dziennik, list, wspomnienie oraz apel. Z jednej strony wyłania się z nich obraz bohaterów ukazanych jako charyzmatycznych dowódców i żołnierzy o niezłomnym charakterze, mężnych i zdeterminowanych, by walczyć do końca o swe ideały, z drugiej – na szczęście – są to postaci, którymi targają wewnętrzne rozterki, mają swoje słabości, przeżywają chwile zwątpień. Udało się zatem autorom uniknąć popadania w sztuczny patos i zadęcie. Na kartach swych utworów oddali hołd żołnierzom wyklętym powszechnie znanym Polakom (Witold Pilecki ps. „Druh”, Zdzisław Broński ps. „Uskok”, Józef Kuraś ps. „Ogień”, Józef Franczak ps. „Lalek”), ale także – co szczególnie cenne – sięgnęli twórcy po biografie lokalnych bohaterów, działających w konspiracji na Podkarpaciu (Józef Maciołek ps. „Dominik”, Antoni Żubryd ps. „Zuch”, Józef Cieśla ps. „Topór”, Kazimierz Człowiekowski ps. „Niemsta”, Józef Batory ps. „Argus”). W panteonie bohaterów znalazły się także sylwetki kobiet, wśród nich na czoło wysuwają się: Danuta Siedzikówna ps. „Inka” oraz Katarzyna Garbarz. Przemyślana i odbiegająca od sztampy konstrukcja fabularna, dialogi dynamizujące akcję, zastosowanie kompozycji szkatułkowej, różnorodność form podawczych, w tym wprowadzenie w tok narracji esencjonalnych opisów postaci, przedmiotów, krajobrazu i przeżyć wewnętrznych, fragmentów listów, czy wreszcie kreowanie świata w konwencji onirycznej – te elementy poświadczają o niemałej sprawności warsztatowej, wrażliwości i erudycji laureatów turnieju.

Oto pełna lista nagrodzonych młodych autorów:

Obchodom Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych towarzyszyła wystawa tematyczna „W hołdzie żołnierzom wyklętym”, dokumentująca działalność naukową i artystyczną oraz animatorską współczesnych Polaków, mająca na celu upamiętnienie heroicznych postaw żołnierzy podczas drugiej konspiracji. Ekspozycję tworzyły następujące kręgi tematyczne: Literatura naukowa, Literatura piękna, Publicystyka, Muzyka i film oraz Sport. Zgromadzono książki, czasopisma, biuletyny, obrazujące aktualny stan badań nad znaczeniem walki żołnierzy wyklętych z reżimem komunistycznym, a także artykuły, zdjęcia, pocztówki, ukazujące sylwetki panien wyklętych, zaangażowanych w walkę o niezawisłość Polski. Zebrano pokaźną kolekcję filmów opowiadających o historii niezłomnych bohaterów („Generał Nil”, „Inka. Zachowałam się jak trzeba”, „Historia Roja, czyli w ziemi lepiej słychać”, „Gurgacz. Kapelan wyklętych”). Muzykę reprezentowały utwory zebrane na płytach „Panny wyklęte” w wykonaniu m.in. Haliny Mlynkovej, Kasi Kowalskiej i Natalii Przybysz; a także pieśni Andrzeja Kołakowskiego pt. „Requiem dla poległych”. Swój udział w utrwaleniu smutnej i przez lata przemilczanej historii powojennej Polski miała również literatura piękna, dlatego twórcy wystawy przybliżyli zwiedzającym nie tylko utwory powszechnie rozpoznawalne, wręcz sztandarowe jak wiersz Zbigniewa Herberta „Wilki”, ale także mniej znaną poezję Barbary Konarskiej, Przemysława Dakowicza czy Leszka Czajkowskiego. Niemałe zainteresowanie wśród zwiedzających wywołały pamiątki – koszulki biegaczy uczestniczących w biegu „Tropem wilczym” oraz zdobyte przez nich medale i puchary.
Dopełnieniem wystawy tematycznej były przygotowane tablice „Żołnierze wyklęci – niezłomni bohaterowie”, prezentujące sylwetki wybranych postaci, m.in. Łukasza Cieplińskiego „Pługa”, Witolda Pileckiego „Druha”, Zdzisława Brońskiego „Uskoka”. Zaprezentowano także replikę obrazu „Matka Boska Hetmańska” Władysława Gurgacza, nazywanego kapelanem wyklętych. Autor dzieła związany był z naszym regionem: urodził się w Jabłonicy Polskiej, naukę pobierał w gimnazjum w Korczynie i Krośnie, w 1931 roku wstąpił do nowicjatu Kolegium Jezuitów w Starej Wsi, a po wojnie przez krótki czas ukrywał się we Wróbliku Królewskim. Ksiądz miał wielką pasję artystyczną – malował olejem na płótnie. Eksponowane dzieło przedstawia Matkę Boską z Dzieciątkiem na ręku w pełnym majestacie. Ciekawe jest tło obrazu. Kompozycja powstała na wzgórzu wsi Orzechówka koło Brzozowa, skąd rozpościera się piękny widok na malowniczo posadowiony barokowy klasztor jezuitów w Starej Wsi. Władysław Gurgacz swe obrazy podpisywał inicjałami „SM”, które były skrótem łacińskiego „Servus Mariae” („Sługa Maryi”).
Obchody Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych stały się przyczynkiem do dyskusji nad wychowaniem patriotycznym młodego pokolenia, a także wspaniałą lekcją wychowania obywatelskiego. Uroczystość zorganizowali: Pani Anna Bałuka, Pani Jolanta Pietruszka, Pani Aneta Skóra, Pan Waldemar Kilar i Pan Bogusław Malinowski.
Wojewódzki Konkurs Literacki „Wolność jest w nas” objęli patronatem: Piotr Babinetz – Poseł na Sejm RP, Małgorzata Rauch – Podkarpacki Kurator Oświaty, Jan Pelczar – Starosta Krośnieński, Jan Bałuka – Przewodniczący Regionalnej Sekcji Oświaty i Wychowania NSZZ „Solidarność” w Krośnie, Wojciech Farbaniec – Burmistrz Gminy Rymanów oraz Piotr Cisek – Dyrektor ZSP w Posadzie Górnej.

• « poprz.
• nast. »